Kahverengi karınlı bağırtlak (Pterocles exustus), bağırtlakgiller (Pteroclididae) familyasından bir kuş türü.

Merkezi ve kuzey Afrika'da ortak olan seyrek, çalı gibi, verimsiz karalarda ve güney Asya'da yayılış gösterirler. Sıcak, verimsiz iklimlerde yaşamalarına rağmen suya yüksek ölçüde güvenirler. Su ararken 50 mil yolculuk yaptıkları bilinmektedir. Genellikle tohumlar, otlar ve bitkilerle beslenirler.





PAÇALI BAĞIRTLAK

Paçalı bağırtlak (Syrrhaptes paradoxus), bağırtlakgiller familyasından bir kuş türü.

30-41 cm büyüklüğünde, kahverengimsi sarı kuş tüyüne sahip, yukarısı çizgili, siyah bir karın yaması ve soluk kanat altları bulunan bir kuştur. Erkeğin, gri bir başı ve göğsü, portakal rengi yüzü ve gri göğüs bandı vardır. Göğüs bandı olmayan dişinin, üst parçalarda daha çok çizgisi vardır ve daha soluktur. Siyah karın ve soluk kanat altları ile Syrrhaptes tibetanus türünden ayrılırlar. Bu kuşun küçük, güvercin-gibi bir baş ve boynu ama kuvvetli sıkı vücudu vardır. Uzun sivri uçlu kanatları ve kuyruğu ile hızla direkt bir uçuşu var.





ÇOBANALDATAN

Çobanaldatan (Caprimulgus europaeus), Çobanaldatanlar (Caprimulgiformes) takımının çobanaldatangiller (Caprimulgidae) familyasına ait Caprimulgus cinsinden bir gece kuşu türü. Böceklerle beslenir ve avlarını uçarken yakalar.

Uzunluğu 26 cm, kanat açıklıkları ise 55 cm kadardır. Kanatları sivri, kuyruğu uzun ve yuvarlaktır. Alt parçaları çizgili olup boyunları kısa olup başları büyükçedir.. Gaga küçük ve siyah, bacaklar kırmızımsı kahverengidir. Erişkin kuş tüyü, liken grisidir, çizgileri ve şeritleri kahverengimsi sarı, kestane rengi ve siyahtır.

Yerde yuva yaparlar. Türkiye'nin her yerinde yazın kuluçkaya yatar. İki uzamış ve eliptik, benekli yumurta bırakırlar. Erkek ve dişi beraber kuluçkaya yatarlar. Alaca karanlıkta uçan böcekler yiyeceğidir. Ömerli Havzası fundalıklarında üreyen kuş türlerinden biridir. Sayıları yaşam alanlarının tahrip edilmesi ve aşırı tarım ilacı kullanımı nedeniyle Avrupa çapında azalmaktadırlar. Geceleri aktiftirler. Ağaç kabuğu gibi görünerek kendilerini saklarlar 

Avrupa ve ılımlı Asya'nın çoğunda Çobanaldatangiller familyasının tek temsilcisidir. Bir geç göçmendir, nadiren Nisan'ın sonundan önce veya Mayıs'ın başlangıcında görülürler. Kurak ve kumlu bölgelerde, açık orman kenarlarında, seyrek ağaçlı açık arazilerde ve fundalıklarda yaşarlar.





EBABİL

Ebabil (Apus apus), sağangiller (Apodidae) familyasından 16-17 cm boyunda, kentler ve açık alanlarda yaşayan, genellikle kırlangıçla karıştırılan bir kuş türü.

Kırlangıçlara göre kanatları daha uzun ve kavislidir. Gece-gündüz havada kalır ve uçarken uyurlar. Yalnızca üreme dönemlerinde kayalıklardaki ve binalardaki yuvalarında uyurlar. Sürüler halinde, tiz çığlıklar atarak uçarlar. Ayaklarının üstünde diğer kuşlar gibi dik bir şekilde duramazlar.

Türkiye'de ilkbaharda görülmeye başlar, sonbaharda güneye göç eder.

Ebabil kuşu Kur'ân-ı Kerîm'de adı geçen kuşlardan biridir. Ebrehe ordusunun üzerine gönderildikleri ve askerlerin üzerine bomba misali balçıktan pişirilmiş taşlar bırakarak ordunun helak olduğu anlatılmaktadır.





AK KARINLI EBABİL

Ak karınlı ebabil (Apus melba), sağangiller (Apodidae) familyasından genellikle kırlangıçla karıştırılan bir kuş türü.

Ak karınlı ebabil küçük bir kuş olup, görünüş olarak kır kırlangıcı veya ev kırlangıcına benzer. Uygun bir kayalık deliğinde kolonilerle yuvalarını inşa ederler veya yıkarlar, 2-3 yumurtayı koyarlar. Büyük boyutları ile tanınırlar. Kanat açıklığı 55 cm olup 42 cm kanat açıklığı olan ebabilden fazladır. Beyaz bir karın ve boğazın dışında siyahtırlar, koyu bir boyun bantı beyaz alanları ayırır. Hilal veya bir bumeranga benzeyen kısa çatallı bir kuyruk ve çok uzun, geriye doğrulmuş kanadı vardır ama (resimde olduğu gibi), gerilerek açık tutulabilir.

Bu ebabiller, güney Avrupa'dan Himalaya'ya dağlarda görülürler. Ebabiller gibi kuvvetle göçmendir, ve kışı uzakta güneyde, güney Afrika'da geçirirler. Onlar göç sırasında dolaşırlar ve muntazaman güney Avrupa ve Asya'nın büyük kısmında görülürler.





KÜÇÜK EBABİL

Küçük ebabil (Apus affinis), sağangiller (Apodidae) familyasından genellikle kırlangıçla karıştırılan bir kuş türü.

Küçük ebabil, küçük bir kuş olup, görünüş olarak kır kırlangıcı veya ev kırlangıcına benzer. Doğu formu olan A. affinis bazen Apus nipalensis ile ayrı bir tür olarak düşünülür. Küçük boyutu ile tanınırlar. Onların kanat açıklığı, ebabilin 42cmi'ne kıyasla 33cm'dir. Beyaz bir sağrının dışında siyahtırlar, böğürlere beyazlık uzanır. Kısa kare bir kuyruğu vardır.

Onlar göçte geniş ölçüde dolaşırlar ve Avrupa ve Asya'nın büyük kısmında nadir serseriler olarak görülürler. Küçük ebabiller, yuvalarını binalarda veya bazen uçurumlarda delikler halinde inşa ederler, 1-4 yumurta koyarlar. Uçuş, ev kırlangıcı gibi çırpınmadır.





BAYAĞI YALIÇAPKINI

Bayağı yalıçapkını (Alcedo atthis), Alcedinidae familyasına ait bir kuş türü. Boyları 16 cm kadardır. Kanat açıklıkları yaklaşık 25 cm'dir. Ağırlıkları ise 34 - 46 gr arasında değişir. Bu boyut alt türlerde % 10 oranında değişiklik gösterebilir.





ALACA YALIÇAPKINI

Alaca yalıçapkını (Ceryle rudis), Cerylidae familyasına ait bir kuş türü.

Alt Sahra Çölü Afrika boyunca ortaktırlar ve Türkiye'den Çin'e Hindistan'a güney Asya'ya kadar görülürler. Yerleşiktirler, kuşların çoğu göç etmez. Mevsimlik hareketleri vardır.

Gürültülü bir kuştur, yaşam sahası içinde farkedilirler. Çoğunlukla bir uzman balık-yiyicisidir. Kabuklular ve suya ait büyük böcekleri de yiyebilirler. Tuzlu ve tatlı sularda avlanabilirler.

25 cm kadar büyükçe bir kuştur.Siyah-beyaz kuş tüyleriyle pek karıştırılmazlar ve geceleri büyük tünekleri oluştururlar. Kolayca evcilleştirilebilirler. Yuvası, bir kıyıda (nehir,göl) bir deliktir, 3-6 beyaz yumurtayı koyar.





İZMİR YALIÇAPKINI

İzmir yalıçapkını (Halcyon smyrnensis), Halcyonidae familyasından bir kuş türü.

Büyük bir yalıçapkını olup, 28 cm kadardır. Erişkinin, parlak mavi bir arkası, kanatları ve kuyruğu vardır. Başı, omuzları, böğürleri ve karnının aşağısı kestane rengidir, boğaz ve göğüs beyazdır. Çoğunlukla kuş tüyü gölgelerinde ayrılıyor olan dört ırk vardır, ama Filipinler'deki H.s. gularis in, sadece boyun ve boğazında beyazı vardır. İzmir yalıçmökn uçuşu hızlı vököle direkttir, kısa yuvarlaklaşmış kanatları vardır. Büyük gaga ve bacaklar parlak kırmızıdır. Uçuşta, büyük beyaz yamalar, mavi ve siyah kanatlarda görünürdür. Eşeyler benzerdir ama yavrular, erişkinin daha soluk bir uyarlamasıdır. Bir defada 4-7 beyaz yumurta kuluçkaya yatırılır.





MAVİ YANAKLI ARI KUŞU

Mavi yanaklı arı kuşu (Merops persicus), arı kuşugiller (Meropidae) familyasına ait bir kuş türüdür.

Bu tür, diğer arı kuşugiller gibi zengince renkli, ince bir kuştur. Baskın olarak yeşil renklidirler. Yüzünün yanları mavi olup, göz çizgisi siyahtır. Gaga siyahtır. Sarı ve kahverengi boğazları vardır. Büyüklükleri 24-26 cm kadardır. Eşeyler benzerdir.

Akasya gibi birkaç ağaçla alt tropikal yarıçölde görülen bir kuştur. Açık ormanlık bölgelerde veya otlaklarda kışlarlar. İsmindende anlaşıldığı gibi en çok arılarla beslenirler, yanısıra böcekleride yerler. Diğer böcekler arasından daha çok yusufçukları tercih ederler. Toplu halde yaşarlar. Kumsal kenarlarında yaptıkları yuvaya 4-8 tane küre gibi beyaz yumurta bırakılır. Hem erkek hem de dişi yumurtalara bakar. Ötüşü avrupa arı kuşuna benzer.

Fas, Cezayir ve astropikal Asya, doğu Türkiye'den Kazakistan'a kadar görülürler. Kuvvetli göçmendirler, kışı tropikal Afrika'da geçirirler.





AVRUPALI ARI KUŞU

Avrupa arı kuşu (Merops apiaster), arı kuşugiller (Meropidae) familyasına ait bir kuş türü.

Bu tür, diğer arı kuşugiller gibi zengince renkli, zarif bir kuştur. Kahverengi ve sarı üst parçaları, yeşil kanatları, siyah gagaları vardır. 27-29 cm uzunluğuna ulaşabilirler. Eşeyler benzerdir.

İsmindende anlaşıldığı gibi en çok arılarla beslenirler, yanısıra böcekleri de yerler. Yemeden önce, böceği defalarca sert bir yüzeye vurarak iğnesini çıkarırlar. Her gün yaklaşık 250 arı tüketirler.

Daha çok ılıman iklimlerde açık ülkede görülen bir kuştur. Toplu halde yaşarlar. Genellikle mayıs aylarında kumsal kenarlarında, tercihen nehir kıyılarının yakınlarında yuva yaparlar. Haziran başında 5-8 tane küre gibi beyaz yumurta bırakılır. Hem erkek hem de dişi, yaklaşık 3 hafta boyunca kuluçkaya yatan yumurtalara bakar.

Güney Avrupa'da ve kuzey Afrika'nın bazı bölgelerinde ve batı Asya görülürler. Kuvvetli göçmendirler, kışı tropikal Afrika’da geçirirler.





GÖK KUZGUNU

Gökkuzgun (Coracias garrulus), gökuzgungiller familyasına ait bir kuş türü.

İnce yapılı, küçük karga boyutunda bir kuştur. Sıklıkla teller ya da alçak ağaçlar üzerinde bulunur. Gagası kalın ve koyu, kuyruğu kısa ve kare, kanatları ise oldukça uzun ve küt uçludur. Açık turkuaz mavisidir. Alt tarafı daha yeşil ve yaz başında parlaktır. Sırtı açık kızıldır. Uçuşta köşeli kanadının parlak mavi, mor ve siyah renklerini gözler önüne serer. Gencinin kış giysisi daha mattır. Taklalar atarak uçtuğu kur sırasında sesi haşin, tekrarlı ve törpü sesini andıran bir "hak hak" şeklindedir.





HİNT GÖKKUZGUNU

Hint gökkuzgunu (Coracias benghalensis), gökkuzgunugiller (Coraciidae) familyasına ait bir kuş türü.

Bodur bir kuştur, büyüklüğü küçük karga gibi 30-34cm kadardır. Canlı kahverengi bir arkası, leylak rengi göğsü, yüzü ve mavi tacı, kanatları, kuyruk ve karnı vardır. Eşeyler benzerdir ama yavru erişkine göre daha açık bir kahverengidir. Güneydoğu Asya formu olan C.b. affinisin yeşil arkası, mor alt kısımları vardır ve bazen ayrı bir tür olarak düşünülür. Hint gökkuzgunu kuvvetli direkt uçuşu, kanatların parlak mavi rengi, kahverengi arkası ile dikkat çekicidir.

Bazı ağaçlarla ılık açık ülkenin ortak bir kuşudur. Bir ağaç veya binadaki delikte yuva yapar ve yaklaşık 3-5 yumurta bırakırlar.

Tropikal güney Asya’dan Irak ve Tayland’a kadar yayılış gösterirler. Göçmen değildirler ama bazı mevsimler hareketleri vardır.





İBİBİK

İbibik (Upupa epops), çavuş kuşu adı ile de bilinen, Gökkuzgunumsular (Coraciiformes) takımının, ibibikgiller (Upupidae) familyasında yer alan tek kuş türü. Uzunluğu 28 cm kadar, gagası uzun yay biçiminde, tüyleri turuncu-kahverengi olup başı sorguçlu, kısa kanatlı bir kuştur. Bazı Türkiye Türkçesi ağızlarında baltalı olarak da geçer.^[3]

Hüthüt veya hüdhüd (Arapça: هدهد / hudhud) olarak da isimlendirilir. Bu adı eşleşme dönemlerinde çıkardıkları sesten dolayı aldığı düşünülür.

Etiyopik ve Palearktik bölgelerin ağaçlık ve bağlık yerinde yaşarlar. Yaşlı ağaç bulunan açık yerlerde, çam orman veya yaprağını döken ormanlarda, meyve bahçelerinde ve bağlarda yerleşirler. Açık arazide bulunabildiği gibi şehir parklarında da rastlanabilir.

Her çeşit oyukta ve kovukta yuvalarını yaparlar ve insana rahatlıkla alışırlar. Haşere, böcek, böcek larvaları, salyangoz ve solucanlarla beslenirler. Sivri ve uzun gagaları ile toprağı eşerek çıkardığı kurtçukları havaya fırlatıp gagasını açarak havada kapmayı severler.

Yuvasını ağaç kovuklarında veya yüksek toprak deliklerinde yapar. Türkiye'de yazın kuluçkaya yatarlar. Kuluçka zamanı kuyruk bezinden ağır bir koku yayılır. Dişileri 4-12 adet açık mavi veya zeytuni kahverengi yumurtalar üzerinde 16 gün kuluçkaya yatarlar. Kuluçka sırasında erkek dişiyi besler. Yavrular dışkı atarak düşmanlarından kendilerini korurlar.





BAYAĞI BOYUNBURAN

Bayağı boyunburan (Jynx torquilla), ağaçkakangiller (Picidae) familyasından ağaçkakana benzeyen bir kuş türü.

Gagası kısa va sivri, başı yuvarlak, kuyruğu oldukça uzundur. Yerde zıplar, ağaç dallarına tırmanır. Sırtı gri, kahverengi ve kirli sarı renklerde sık desenlidir. Sırtının ortasında uzun ve koyu renk bir çizgi vardır. Alt tarafı ince çizgili, boğazı altın rengi kremdir. Kuyruğu geniş ve sık çizgilidir. Sesi tiz, yumuşak, genizden gelen kişnemeyi andıran bir "kii-kii-kii-kii-kii".

Avrupa'nın ılıman bölgeleri ve Asya'da yaşar. Göçmendir, tropikal Afrika ve güney Asya'da kışı geçirir. Açık ormanlık bölge ve meyve bahçelerinin bir kuşudur. Göç sırasında sık sık karıncaları ararken kumlu alanlarda görülür.

Başlıca avları karıncalar ve diğer böceklerdir. Yuva yapmak için ağaçkakanların açtığı delikleri kullanır. Yumurtalar beyazdır.

Palearktik'de ve Afrika'da bulunurlar. Sonbahar mevsiminde Afrika'ya göç eder. Baharda Asya ve Avrupa'ya tekrar döner. Göç zamanlarının dışında yalnız yaşamayı seven kuşlardır.





KÜÇÜK YEŞİL AĞAÇKAKAN

Küçük yeşil ağaçkakan (Picus canus), ağaçkakangiller (Picidae) familyasına ait bir kuş türü. Büyüklüğü 25-28 cm, ağırlığı 130-180 gram kadardır. Tüyleri yakın akrabası olan yeşil ağaçkakana benzer. Üst kısımları yeşil, alt kısımları soluk gri ve kıç sarıdır. Siyah bıyıkla gri bir başı vardır. Erkek kırmızı bir taca sahiptir. Yeşil ağaçkakandan daha kısa bir boynu, daha ince-uzun gagası ve biraz daha yuvarlak başı vardır. Karışık ormanlarda yaşarlar.





KÜÇÜK YEŞİL AĞAÇKAKAN

Yeşil ağaçkakan (Picus viridis) ağaçkakangiller familyasına ait bir kuş türü.

Avrupa'nın çoğu parçasında ve batı Asya'da görülürler. Büyüklükleri 30-36 cm, kanat açıklıkları 45-51 cm kadardır. Dikkat çekici giysisi, yüksek bir sesi vardır. Eşeylerin tüyleri benzerdir. Üst kısımları koyu yeşil alt kısımları sarımsı yeşildir. Taç ve ense koyu kırmızıdır. İber Yarımadası formu olan P. v. subsp. sharpei alt türü hariç diğerlerinin gaga dibi ve göz arasındaki boşluk ve gözün etrafı erkek ve dişide siyahtır. Kıç krom sarısıdır, bu uçuşta çok açıktır ve bazı mesafeden türün teşhisine izin verir. Gaga ve ayaklar kurşuni gri renktir.





KARA AĞAÇKAKAN

Kara ağaçkakan (Dryocopus martius), ağaçkakangiller (Picidae) familyasına ait bir ağaçkakan türü.

Büyük bir ağaçkakan olup 40-46 cm boylarında 67-73 cm kanat açıklığında bir kuş türüdür. Kuzey palearktiğin karşısında olgun ormanda yaşarlar. O bölgede cinsinin yegane temsilcisidirler. Sahası Avrupa'da geniştir. Göçmen değildirler.

Bu karga boylarındaki ağaçkakanın tüyleri kırmızı tacı dışında tamamen siyahtır. Eşeyler, yavru kuşların olduğu anda ayrılırlar. Uçuşu düzdür. Yuva, dört veya daha çok yumurtanın koyulduğu bir ağaç deliğidir.

Yuva diğer ağaçkakanlarınkine benzer ama delik daha büyüktür. 5-7 parlak beyaz yumurtayı nisan mayıs aylarında tahta kırıntılarının üzerine bırakırlar.





GÖKNAR AĞAÇKAKANI

Göknar ağaçkakanı veya Orman alaca ağaçkakanı (Dendrocopos major), ağaçkakangiller (Picidae) familyasına ait bir ağaçkakan türü.

Tüylerine rağmen çoğunlukla göze çarpan bir kuş değildirler. Büyük beyaz omuz yaması ve göz yaması vardır. Büyüklükleri 23-26 cm, kanat açıklıkları ise 38-44 cm kadardır. Erkeğin üst parçaları düz ve parlak siyahtır, ensede koyu kırmızı bir nokta, yüz ve boynun kenarlarında beyaz tüyler vardır. Gaga siyah ve bacaklar yeşilimsi gridir. Dişide ve gençte, ensede koyu kırmızı nokta yoktur ama taç koyu kırmızı renklidir. Karnının koyu kırmızı olması ile daha küçük olan Küçük ağaçkakandan ayrılabilir. Son buzul çağı esnasında yaşayan prehistorik P. m. submajor dahil birkaç alt cinsi vardır.

Avrupa ve kuzey Asya boyunca yayılış gösterirler. Ormanlık bölgeler ve parkların sakinidirler, yiyecek için bağlıdır ve yuva için yaşlı ağaçların üzerine yerleşirler.





ALACA AĞAÇKAKAN

Alaca ağaçkakan (Dendrocopos syriacus), ağaçkakangiller (Picidae) familyasına ait 22-23 cm boyunda parklar ve karışık ormanlarda yaşayan ağaçların gövdelerine tırmanmaya uyum sağlamış bir ağaçkakan türü. Uzun dili yardımıyla, ağaç kabuklarının altından ve çürümüş gövdelerden çıkardığı böceklerle beslenir.





ORTANCA AĞAÇKAKAN

Ortanca ağaçkakan (Dendrocopos medius), ağaçkakangiller (Picidae) familyasına ait bir ağaçkakan türü.

Büyüklükleri 20-22 cm kadardır. Tüyleri göknar ağaçkakanına benzer. Türün üst kısımları baskın olarak siyahtır. Beyaz oval kanat yamaları ve alt kısımları beyazdır.

Göknar ağaçkakanından biraz daha küçüktür. Fakat göknar ağaçkakanının gagası ortanca ağaçkakandan daha kısa ve ince olduğu için, küçükmüş gibi görülür. Baş daha yuvarlak ve soluktur.

Avrupa ve güneybatı Asya'da, kuzey İspanya ve Fransa'dan sadece doğu Polonya ve Ukrayna'ya ve güneyden merkezi İtalya'ya, Balkan Yarımadası, Litvanya, Türkiye ve Kafkasya'da görülür. Yerleşik oldukları için asla Büyük Britanya'da görülmezler.





KÜÇÜK AĞAÇKAKAN

Küçük ağaçkakan (Picoides minor), ağaçkakangiller (Picidae) familyasına ait bir ağaçkakan türü. Yayılış sahası palearktik bölgedir ama birkaç alt türü tanınır.

Erkekte, koyu kırmızı bir taç, kahverengi bir alın, siyah bir kaş bölgesi çizgisi ve boyuna doğru gaganın dibinden geçen başka bir çizgi daha vardır. Ense ve arkanın üst kısmı siyahtır ama daha aşağı arka çizgili siyah ve beyazdır. Kanatlarda daha geniş ve daha dikkat çekici çizgiler vardır ve aynı zamanda dış kuyruk tüyleride çizgilidir. Alt kısımlar, böğür çizgili ve beyazdır. Gaga ve bacaklar kurşini gri renklidir. Dişide taç beyazdır.